პაპის შეხვედრა დიპლომატიურ კორპუსთან

11062760_1126556714022598_5909633713861366082_o2016 წლის 11 იანვარს, ვატიკანში, გაიმართა პაპი ფრანცისკეს ტრადიციული, საახალწლო შეხვედრა წმინდა საყდართან აკრედიტებული დიპლომატიური მისიების წარმომადგენლებთან. აღნიშნულ შეხვედრაზე წარმოთქმული სიტყვა, როგორც წესი, წმინდა საყდრის საგარეო პოლიტიკის შემაჯამებელი ხედვაა. აქედან გამომდინარე, მოსალოდნელი იყო, რომ უმაღლესი პონტიფექსი მშვიდობის თემას განავითარებდა. თუმცა, მთავარი იყო, რა აქცენტებს გააკეთებდა იგი.

პაპმა ფრანცისკემ თავის მიმართვაში მშვიდობის თემა მიგრაციის მწვავე კრიზისის ფონზე გაშალა. იგი იმედოვნებს, რომ იმ კრიზისიდან გამოსვლას, რომელმაც დღეს მსოფლიო მოიცვა, კათოლიკე ეკლესიის მიერ გამოცხადებული მოწყალების საიუბილეო წელიც უნდა მიეხმაროს.

პაპის სიტყვების მიხედვით, მიგრაციის კრიზისი განსაკუთრებული სიმწვავით ევროპის კონტინენტმა იწვნია. “სხვა კონტინენეტებზე არსებული დრამატული სიტუაციების გათვალისწინებით, განსაკუთრებით ამერიკის შეერთებულ შტატებსა და მექსიკის საზღვარზე, სადაც მე თებერვალში ვიქნები სიუდად-ხუარესში ვიზიტის დროს, ჩემი ფიქრი განსაკუთრებით ევროპას მიემართება.  უკანასკნელი წლის მანძილზე ევროპა ლტოლვილთა უზარმაზარი ტალღის მოწმე გახდა, რომელთაგან ბევრი გზაში დაიღუპა. ევროპის უახლეს ისტორიას მსგავსი რამ არ ახსოვს, არც მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ. აზიიდან და აფრიკიდან წამოსული ლტოლვილები ევროპაში ხედავენ იმ პრინციპების შუქურას, სადაც დაცულია კანონის წინაშე თანასწორობა, ადამინის ბუნებისთვის ნიშანდობლივი ფასეულობების, მათ შორის თითოეული პიროვნების ღირსებისა და თანასწორობის ხელშეუხებლობა, მოძმის სიყვარული მისი წარმოშობის მიუხედავად, სინდისის თავისუფლება და ადამიანის მიმართ თანაგრძნობა.

ევროპის ნაპირებზე ლტოლვილთა ასეთი მასიური შემოჭრა უმძიმესი აღმოჩნდა მეორე მსოფლიო ომის ნაშთებზე ტკივილით აგებული საერთაშორისო თანამეგობრობის სისტემისთვის, რომელიც ჯერ კიდევ ადამიანურობის შუქურადაა მიჩნეული. … ევროპამ ლტოლვილების მიმართ ის ჰუმანისტური სულისკვეთება გამოავლინა, რომლის დამცველადაც თავად გვევლინება. მსურს დავადასტურო, რომ ევროპას, თავისი დიდი კულტურული და რელიგიური გამოცდილებით, საშუალება აქვს არ უღალატოს პიროვნების ცენტრალურობის პრინციპს და სწორად გადაანაწილოს ძალები ორმაგ პასუხისმგებლობაზე, რათა დაიცვას საკუთარი მოქალაქეები და დაეხმაროს ლტოლვილებს. ამასთანავე, თავს ვალდებულად ვგრძნობ, მადლიერება გამოვხატო ყველა იმ ინიციტივის მიმართ, რომელიც ლტოლვილების ღირსეულ მიღებას ემსახურებოდა. უპირველესად ვფიქრობ ევროპის საბჭოს განვითარების ბანკის მიგრანტებისა და ლტოლვილების ფონდზე, და იმ ქვეყნებზე, რომელთაც გულითადი სოლიდარობა გამოუცხადეს მიგრანტებს. ასევე ვფიქრობ სირიის მეზობელ ქვეყნებზე, განსაკუთრებით ლიბანზე, სადაც მიგრანტების რაოდენობამ ქვეყნის მოსახლეობის მეოთხედს მიაღწია, ასევე, იორდანიაზე, რომელსაც საზღვარი არ ჩაუკეტავს, მიუხედავად უკვე მიღებული ასიათასობით ლტოლვილისა.  მსურს აღვნიშნო თურქეთის და საბერძნეთის მიერ გამოვლენილი სოლიდარობა. განსაკუთრებულ მადლიერებას გამოვხატავ იტალიის მიმართ, მრავალი ადამიანის გადარჩენისთვის და შეფარებისთვის ხმელთაშუა ზღვაში.”

ვატიკანის ანალისტები მიიჩნევენ, რომ პაპის ეს განცხადება განსაკუთრებით მძაფრად აღსაქმელია დასავლეთ ევროპის სახელმწიფოებისთვის, რადგან ევროპას არ გააჩნია ლტოლვილთა შეფარვის რაიმე გეგმა. მეორე მსიფლიო ომის შემდეგ ევროპისკენ წამოსული ლტოლვილები თვისობრივად განსხვავდებოდნენ ახლანდელი ლტოლვილებისგან, უმეტესი მათგანი ევროპელი იყო. ახლანდელი ლტოლვილები არა მხოლოდ სიმრავლის გამოა რთულად შესათვისებელი, არამედ მათი პოლიტიკური, ეთნიკური და რელიგიური განსხვავებულობის გამო.

სამწუხაროდ, ლტოლვილთა ნაკადი დაემთხვა ევროკავშირის შიგნით მიმდინარე კრიზისს. პარადოქსია, რომ ევროკავშირის დამცველთა შორის, და არა მარტო ევროკავშირის, არამედ გაეროსიც, აღმოჩნდა არგენტინელი პაპი. როგორც ეკლესიის ისტორიკოსი მასიმო ფაჯიოლი ამბობს: “ევროპის ერთიანობის იდეალის კრიზისი, კათოლიკე ეკლესიის ევროპაზე წარმოდგენის კრიზისსაც მოასწავებს.” ევროპაში  ტერორისტული ქმედებების გაძლიერების ფონზე, რომელშიც ზოგჯერ ახლადშეფარებული მიგრანტებიც მონაწილეობენ, საკმაოდ რთული მდგომარეობაა. პროფესორი ფაჯიოლის მიხედვით, ამის ნათელი მაგალითია ამ ბოლო ხანს გერმანიის კანცლერ ანგელა მერკელის დისკურსში ცვლილება ლტოლვილთა მისამართით. ამიტომ, შესაძლოა, პაპის აქცენტი მინგრანტების ღირსეულ მიღებაზე ევროპის ქვეყნებმა ვერ გაიზიარონ. ეს განსაკუთრებით ევროპის მემარჯვენე ძალებს ეხება, მიუხედავად მათი სიახლოვისა კათოლიკე ეკლესიასთან. პარადოქსია, ამბობს მასიმო ფაჯიოლი, მაგრამ პაპის მოწოდების განხორციელება მემარცხენე, არაეკლესიური ძალების მიერ უფროა მოსალოდნელი.

მშვიდობის თემის ფონზე გაშლილი სხვა მნიშვნელოვანი გზავნილი პაპის მიმართვაში გახლდათ მოწოდება დიალოგისკენ, რასაც პაპი ფრანცისკე უახლოეს წარსულში განხორციელებული ვიზიტებით ადასტურებს. 2015 წელს იგი ეწვია კუბასა და ამერიკის შეერთებულ შტატებს, ბოლივიას, ეკვადორსა და პარაგვაის, ბოსნია-ჰერცეგოვინას, კენიას, უგანდას, ცენტრალურ აფრიკის რესპუბლიკას. სწორედ ამ უკანასკნელი ოთხი ქვეყნის ვიზიტისას მთავარი გზავნილი იყო ქრისტიანებსა და მუსლიმებს შორის დიალოგი. ახალი ხიდების აგება, მშვიდობიანი თანაცხოვრება მხოლოდ კონსტრუქციული დიალოგის პირობებშია შესაძლებელი, “მოთმინებითა და ნდობით აღსავსე დიალოგის შედეგადაა შესაძლებელი სხვა კულტურის ფასეულობის მიღება და სხვისი სასიკეთო გამოცდილების გაზიარება.” პაპის გზავნილები, ვიზიტები, შეხვედრები განუხრელად მოუწოდებს დიალოგისკენ. დიალოგისთვის არაა დამახასიათებელი მოკლე დროში პრობლემის გადაჭრა, განსაკუთრებით რელიგიურ სფეროში. კეთოლიკე ეკლესიისთვის ეს კარგადაა ცნობილი, ამიტომ სხვა ეკლესიებსა თუ რელიგიებთან დიალოგი უმნიშვნელოვანესია. რასაკვირველია, გასათვალისწინებელია ის მომენტიც, რომ მტრული განწყობილება, ხშირად, დიალოგის ერთ-ერთი მონაწილის შიდა პრობლემაა, როგორც დღეს ეს ცხადია ისლამის მაგალითზე.

პროფესორ ფაჯიოლის შეფასებით, პაპი ფრანცისკეს მოღვაწეობა გამოირჩევა ისტორიული განზომილების მხედველობაში მიღებითა და შესაბამისი შორსმჭვრეტელობით.

2015 წელს მიღებულ მნიშვნელოვან საერთაშორისო შეთანხმებებს შორის პაპის მიერ დასახელებულია ე.წ. ირანის ბირთვული შეთანხმება, პარიზში კლიმატურ ცვლილებებთან დაკავშირებული შეთანხმება, რომელიც ხელს შეუწყობს “სამყაროს მოვლა-პატრონობის კულტურის განვითარებას”. იმედის მომცემია აფრიკის ცენტრალურ რესპუბლიკაში ჩატარებული არჩევნები, კვიპროსის კონფლიქტის მოგვარების ახალი ინციატივა, კოლუმბიელი ხალხის მიერ გაკეთებული არჩევანი მშვიდობიან თანაცხოვრებაზე. “ყველანი იმედით შევყურებთ სირიის კრიზისის პოლიტიკური და დიპლომატიური მოგვარებისთვის საერთაშორისო თანამეგობრობის მიერ გადადგმულ ნაბიჯებს, რომელმაც მოსახლეობის ტანჯვას ბოლო უნდა მოუღოს,” ბრძანებს პაპი. 2016 წლის დასაწყისის გამოწვევებს შორის პაპმა დაასახელა უთანხმოება სპარსეთის ყურის რეგიონში და კორეის ნახევარკუნძულზე წარმოებული სამხედრო გამოცდა. მოწყალების საიუბილეო წელს, პაპი ფრანცისკე იმედოვნებს, დიალოგის საშუალებით მიღწეული იქნება მშვიდობა ბურუნდიში, კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკაში, სამხრეთ სუდანში, კონფლიქტი დასრულდება უკრაინაში. “ყველაზე დიდი გამოწვევა ჩვენს წინაშე ინდეფერენტიზმის დაძლევა და საერთო ძალებით მშვიდობისთვის მუშაობაა, რაც მუდმივად საძიებელი სიკეთეა. … ვლოცულობ, რათა ამ ახალ წელს ისრაელისა და პალესტინის გამყოფი ღრმა ჭრილობები მოშუშდეს, რათა შესაძლებელი შეიქნას ორი ხალხის მშვიდობიანი თანაცხოვრება, რაც, დარწმუნებული ვარ, ორივეს სურს გულის სიღრმეში.”

პაპის მიმართვის ბოლო ფრაზამ ხაზი გაუსვა წმინდა საყდრის პოზიციას საერთაშორისო სარბიელზე, იდგას მშვიდობისა და კონფლიქტის მოგვარების სადარაჯოზე. “დარწმუნებული ვარ, მოწყალების წელი ბევრი ადამიანის გაციებულ გულს მოწყალების სითბოთი აავსებს, ღვთის ნიჭი შიშს სიყვარულად გადააქცევს, ხოლო ადამიანებს – მშვიდობის დამცველებად.”

 

 

 

შეხვედრა მსოფლიო პატრიარქ ბართლომესთან და მიტროპოლიტ იოანესთან

Constantinopleძვირფასო მკითხველო (ზოგჯერ ვეჭვობ, რომ არსებობ, მაგრამ იმედს არ ვკარგავ, რომ ასეა),

მსურს ქართულადაც გავაზიარო მსოფლიო პატრიარქ ბართლომესა და მიტროპოლიტ იოანესთან (ზიზიულასი) შეხვედრის შთაბეჭდილება.

ამა წლის 4-6 იანვარს მსოფლიო პატრიარქის მიწვევით, 30-მდე მართლმადიდებელმა ღვთისმეტყველმა მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხიდან მონაწილეობა მიიღო ე.წ. ‘მეცნიერთა შეხვედრაში’. საპატრიარქოს მიზანი იყო მოესმინა იმ მართლმადიდებელი ღვთისმეტყველებისთვის, ვინც აკადემიურ თეოლოგიურ განათლებას სხვადასხვა სფეროში იყენებს. ჩემი თეოლოგიური განათლება, ამ შემთხვევაში, შეფასებული იყო, როგორც წმინდა საყდართან დიპლომატიურ სამსახურში მყოფისა.

პატრიარქი ბართლომე და მიტროპოლიტი იოანე 2016 წელს დაგეგმილი წმიდა და დიდი კრების მოლოდინში (ამა წლის სულთმოფენობის კვირაში) ინტერესით მოეკიდნენ არახელდასხმულთა და არაიერარქთა აზრს, აინტერესებდათ, რას ‘ურჩევდა’ მართლმადიდებელი საზოგადოების ეს წარმომადგენლობითი ნაწილი მომავალ სინოდს.

30 ღვთისმეტყველი საქმიანობის მიხედვით ხუთ ჯგუფად განაწილდა, თითოეულმა ჯგუფმა პატრიარქს წარუდგინა წინასწარი მოლაპარაკების  შეჯამება. ამ შეხვედრის მონაწილეთაგან ოთხი ქალი იყო, რომლებიც ერთ ჯგუფში აღმოვჩნდით. ჩემი აზრით, ჩვენი წინადადებები ყველაზე საინტერესო იყო, რადგან პირდაპირ დავასახელეთ სასწრაფოდ გადასაჭრელი საკითხები, როგორიცაა არახელდასხმულთა ჩართულობა საეკლესიო ცხოვრებაში, ადგილობრივი თუ საერთაშორისო მასშტაბით ჩატარებულ შეხვედრებზე კვალიფიციური კადრის მოზიდვა, მათ შორის ქალების და სხვა.

პატრიარქმა ინტერესით მოისმინა ჯგუფების მიერ წარმოდგენილი წინადადებები, შემდეგ კი მუშაობა გავაგრძელეთ მიტროპოლიტ იოანესთან. გასაოცარი ადამიანია, 80-ს გადაცილებული, კვლავ თანმიმდევრული  და ზუსტია. ჭეშმარიტად, ჩვენი დროის ერთ-ერთი დიდი ღვთისმეტყველი. მან დამსწრეთ გააცნო წმიდა და დიდი კრების შესახებ საკუთარი მოსაზრება, რომელიც ასე შეიძლება ჩამოვაყალიბოთ: მიუხედავად სირთულეებისა, კრების ჩატარება აუცილებელია. არსებულ სირთულეთა მნიშვნელოვან ნაწილს კი ის წარმოადგენს, რომ მერვე საუკუნის შემდეგ მართლმადიდებელი ეკლესიები არ შეკრებილან, რათა საერთო ძალისხმევით მიეღოთ გადაწყვეტილება ამა თუ იმ საჭირბოროტო საკითხზე. ამიტომაც, მართლმადიდებელმა ეკლესიებმა დაკარგეს სინოდალობის განცდა.

ავტოკეფალურ მართლმადიდებელ ეკლესიებს ნამდვილად ესაჭიროებათ შეკრება და პრობლემურ საკითხებზე მსჯელობით გადაწყვეტილებების მიღება, რომელსაც ყველა გაიზიარებს ანუ სინოდის ავტორიტეტი შენარჩუნებული იქნება. ამ საკითხთა როგს მიეკუთვნება სხვა ქრისტიანებთან დამოკიდებულება, მათი მიღება მართლმადიდებლობაში, ეკლესიისა და საზოგადოების დამოკიდებულება, პოლიტიკური თეოლოგიის საკითხების განხილვა და სხვა. ამის ფონზე, რასაკვირველია, არადამაკმაყოფილებლად გამოიყურება მოსამზადებელი ჯგუფის მიერ შერჩეული, საერთო კრებაზე განსახილველ საკითხთა სია, როგორიცაა მარხვა ან დიპტიქები. თუმცა, გასათვალისწინებელია, რომ სინოდის ავტორიტეტი არ უნდა შეილახოს იმით, რომ ზოგიერთი ადგილობრივი ეკლესია შეძლებს კრების გადაწყვეტილებების პრაქტიკულ გაზიარებას, ხოლო ზოგიერთისთვის ეს შეუძლებელი ამოცანაა.

შეხვედრისას მიტროპოლიტმა იოანემ მოსამზადებელი ჯგუფის მუშაობისას გამოვლენილი არაერთი პრობლემა ახსენა. მძიმე მოსასმენი იყო, რომ კრების მომზადებისას (ოთხი შეხვედრა ჩატარდა 2014-2015 წლებში) ავტოკეფალური ეკლესიები ზოგჯერ საკუთარ ნაციონალურ ინტერესებს უფრო მისდევდნენ, ვიდრე საერთო მართლმადიდებლურს.

მიტროპოლიტმა, ისევე როგორც პატრიარქმა ბართლომემ თავის ოფიციალურ მიმართვაში,  წარმომადგენლობით ჯგუფს ნდობა გამოუცხადა, რომ ჩვენგან კრებისთვის საინტერესო და სასიკეთო რჩევას მოისმენდნენ. იყო თუ არა ასე, ძნელი სათქმელია, მაგრამ მსჯელობაში ყველამ სცადა მონაწილეობის მიღება და აზრის გამოთქმა. პირადად ჩემთვის ყველას აზრი საინტერესო და გასათვალისწინებელი იყო.

მთავარი საკითხი, რომელის გარშემო მონაწილეთა აზრი გაიყო, კრების ჩატარების საკითხი გახდა. მიტროპოლიტის სიტყვებით, კრება, მიუხედავად ყველა სირთულისა, უნდა ჩატარდეს. რასაკვირველია, ეს განცხადება სხვადასხვანაირად შეფასდა. ჩემი აზრით, სინოდალური სულისკვეთების აღორძინება იმდენად მნიშვნელოვანია ავტოკეფალური ეკლესიების ცხოვრებაში, რომ კრება უნდა შედგეს, თუმცა დიდი სიფრთხილეა საჭირო, რომ მან არ დაძაბოს ურთიერთობები და თავიდან აიცილოს ნებისმიერი კონფლიქტი.

ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიების წმიდა და დიდი კრება ახალი მნიშვნელოვანი პროცესის დასაბამად მესახება, რაც თავისთავად პატივისცემას იმსახურებს.