რომის კათოლიკეები და ანგლიკანები

26 თებერვალი და 13 მარტი ორი მნიშვნელოვანი თარიღია კათოლიკეებისა და ანგლიკანების ურთიერთობაში. 26 თებერვალს, უმაღლესი პონტიფექსი პირველად ესტუმრა ინგლისის ეკლესიის ყველაწმიდას სამრევლოს რომში, მისი ორასწლიანი არსებობის მანძილზე. 13 მარტს წმინდა პეტრეს ტაძარში პირველად აღესრულა ანგლიკანური წესის საღამოს ლოცვა ორივე ეკლესიის იერარქებისა და სამღვდელოების მონაწილეობით, ასევე ოქსფორდის ერთ-ერთი კოლეჯის გუნდისა და საორღანო მუსიკის თანხლებით. შესაძლოა, მავანმა ეს ფაქტები ჩვეულებრივ მოვლენათა რიგს მიაკუთვნოს. სინამდვილეში, ქრისტიანთა შორის ურთიერთობის თვალსაზრისით, ორივე მოვლენა მრავლისმთქმელია. 26 თებერვალსა და 13 მარტს, ცხადია, წინ უძღვოდა დიდი ხნის მზადება და ორმხრივი კეთილი ნება.

რომის ყველაწმიდას ეკლესიაში პაპი ფრანცისკეს გულითადი სტუმართმოყვარეობით დაუხვდნენ. მასპინძლების ყველა სიტყვასა თუ ქმედებაში იგრძნობოდა სიყვარული და პატივისცემა რომის ეპისკოპოსის მიმართ. თავის მხრივ, პაპმა ფრანცისკემ ისტორიულად შეაფასა მათთან სტუმრობა: “ჩვენ, კათოლიკეები და ანგლიკანები, სიმდაბლით მადლიერებას გამოვხატავთ, რომ საუკუნეების მანძილზე ერთმანეთის მიმართ უნდობლობის შემდეგ, შევძელით, ქრისტეს მადლი სხვაშიც ვაღიაროთ. მადლობას ვწირავთ უფალს, რომ [ჩვენში] ქრისტიანთა შორის დაახლოვების სურვილმა იმატა, რასაც ადასტურებს ჩვენი ერთობლივი ლოცვა და სხვადასხვა მსახურებით გამოვლენილი სახარების დამოწმება. ზოგჯერ სრული ერთობისკენ ჩვენი სვლა შენელებულია, ან არადამჯერებელი, მაგრამ დღევანდელი თავშეყრა იმედის მომცემია. დღეს პირველად გესტუმრათ რომის ეპისკოპოსი, ეს მადლიცაა და პასუხისმგებლობაც, ჩვენი ურთიერთობის განმტკიცების, ქრისტეს განდიდების, სახარების მსახურებისა და ამ ქალაქის წინაშე.”

ყოვლაწმიდას მრევლმა პაპი ფრანცისკეს სტუმრობასთან დაკავშირებით მაცხოვრის ახალი ხატი მოაბრძანა, რომლის წინაშე ორივე ეკლესიის სამღვდელოებამ ერთად აღავლინა ლოცვა, ხოლო რომის ეპისკოპოსმა თავისი გამოსვლა მაცხოვრის გულმოწყალე მზერაზე ააგო, თითქოს გვეკითხებაო, მზად ხართ, რომ ჩემს გამო წარსული უკან მოიტოვოთ?

“დღეს, ღვთის მადლით, ისე ვაღიარებთ ერთმანეთს, როგორებიც სინამდვილეში ვართ: ქრისტესმიერად დაძმობილებულები, ჩვენი საზიარო ნათლობის შედეგად.”

ყოვლაწმიდას ეკლესიაში პაპი ფრანცისკეს წარმოთქმული სიტყვა გამოირჩევა “სხვის” მიმართ პატივმიგებითა და წარსულის ცრურწმენებისგან განთავისუფლებისკენ მოწოდებით. ამის დასტურად რომის ერთი და იმავე სახელობის ორი ეკლესია, ანგლიკანური წესისა და კათოლიკე, დამეგობრდნენ. “დაე. ზეციურ იერუსალიმში შეკრებილმა ყველა წესის ქრისტიანთა წმინდანებმა გვიჩვენონ აქ, ქვემოთ, ქრისტიანული სვლის ძმური და საზიარო გზა. სადაც იესოს სახელით შევიკრიბებით, იგიც ჩვენ შორის იქნება (მათე 18:20).”

ეს პირველი შემთხვევა არაა, როცა პაპი ფრანცისკე სხვა ქრისტიანული წესის მრევლს, კათოლიკეებთან ერთად, ღარიბთა და უმწეოთათვის საერთო ქმედებისკენ მოუწოდებს. თანალოცვის საკითხავიდან გამომდინარე, კორინთელთა მიმართ მეორე ეპისტოლე 4:1-10, უმაღლესი პონტიფექსი ამბობს, რომ ჩვენი მსახურება ქრისტეს მოწყალების შედეგია, ამიტომაც “არ ვცხრებით”. თავად წმინდა პავლე მსახურებისას არაერთ სირთულეს შეხვედრია, როგორც კორინთელთა მიმართ მისი მიწერილიც ადასტურებს, თუმცა მოციქული ამას თავს ართმევს და უთანხმოებას შერიგებით ასრულებს, რასაც იგი სიმდაბლით ახორციელებს. პავლე საკუთარ თავს უფლის მსახურად ხედავს და ქადაგებს ქრისტეს სიტყვებს, არა საკუთარს. სიმდაბლე ნიშნავს საკუთარი თავიდან ყურადღების სხვაზე გადატანას, ქრისტესგან მოწყალების მოლოდინში.

“ნავსი გატყდა”, “ყინული დაიძრა” და სხვა მსგავსი მეტაფორის მოხმობა შეიძლება იმის აღსანიშნავად, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია რომის პაპის ვიზიტი ინგლისის ეკლესიაში ისევე, როგორც ანგლიკანური ლოცვა წმინდა პეტრეს ტაძარში, იმის დამოწმებაა, რომ საერთო ნათლობა და-ძმობას მოასწავებს, ხოლო განსხვავებულმა ეკლესიურმა ტრადიციამ არ უნდა დააბრკოლოს ქრისტიანთა ერთობლივი ქმედება ადამიანისა და ღვთის შესაქმის საკეთილდღეოდ.

რომის პაპი ფრანცისკეს საქართველოში ვიზიტის განხორციელებამდე ბევრმა კათოლიკემ გამოხატა საქართველოს საელჩოსთან დაკავშირების სურვილი. ერთ-ერთი მათგანი იყო იეზუიტების ისტორიული ჟურნალის “Civiltà Cattolica”-ის რედაქტორი მამა ანტონიო სპადარო, რომელიც გამოირჩევა თავისი განსწავლულობითა და იეზუიტი პაპის მიმართ უსაზღვრო ერთგულებით. სპადარო ერთხელ თავად გვესტუმრა, მეორედ თავისთან მიმიწვია, აინტერესებდა საქართველო, ჩვენი ქრისტიანული წარსული და აწმყო. საინტერესოდ ვსაუბრობდით, კარგ შეკითხვებს მისვამდა და ერთხელ, უცბად, ოდნავ შემკრთალი სახით მეკითხება, მართალია, რომ საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია არ ცნობს ჩვენს ნათლობასო? მგონი, ასე არასდროს გამჭირვებია დადებითი პასუხის გაცემა. ჩვენგან რომის ეკლესიის ნათლობის არაღიარება ეკლესიოლოგიურად გაუგებარია, მით უფრო, რომ ყველა ავტოკეფალური ეკლესია ამას აღიარებს. ნათლობის საიდუმლოს აღიარების გარეშე კითხვის ნიშნის ქვეშაა საერთოდ ეკლესიათა ურთიერთობის საკითხი. საქართველოში, ვეჭვობ, საყოველთაოდ იყოს ცნობილი, რომ მხოლოდ საქართველოს ავტოკეფალური ეკლესია, 14 ავტოკეფალურ ეკლესიათა შორის, ითხოვს ნებისმიერი სხვა ტრადიციის ქრისტიანის გადანათვლას (და არა მათ მიღებას ზეთისცხებით, ან მრწამსით, როგორც ეს სხვა ადგილობრივ ეკლესიებში ხდება). რასაკვირველია, არსებობს გამონაკლისები, მაგალითად, ათონის მთის მონასტრები (ყველა მონასტერში ასე იქცევიან თუ არა ათონის მთაზე, ძნელი სათქმელია), ან გარკვეული სამღვდელო პირები სხვა იურისდიქციებში, მაგრამ მხოლოდ საქართველოა ცნობილი იმით, რომ სხვა ტრადიციის ქრისტიანების გადანათვლას მოითხოვს. ჩემთვის ეს საკითხი ძალიან მტკივნეულია, რადგან ღვთისმეტყველების პროფესიული ცხოვრების ყველაზე დიდი გამოცდილება სწორედ ქრისტიანთა შორის ურთიერთობით მივიღე. ნათლობის საიდუმლოს აღიარება ქრისტიანთა ურთიერთობის ქვაკუთხედია, აქედან იწყება განსჯა საერთო ქმედებაზე, ერთობლივ ლოცვაზე, ქრისტეს ანდერძის – “რათა ყველა ერთი იყოს” (იოანე 17:21) – შესრულებაზე. ქრისტიანთა ერთობა, ერთობლივი ლოცვა, აი, იმ სულისკვეთებისა, როგორიც კათოლიკეებსა და ანგლიკანებს შორის განიხილებოდა, გამორიცხავს რომელიმე მხარის განსაკუთრებულობას, არამედ, ქრისტეს სახელით ღვთის მსგავსების ღირსებით ტარებას გულისხმობს. ხსნის გზაზე ჩვენ ხომ ერთსა და იმავე ჯვარს ვეთაყვანებით.

ამ ბლოგისთვის ილია ჭავჭავაძის სიტყვების წამძღვარება მინდოდა: “ღმერთო, ღმერთო, ეს ხმა ტკბილი გამაგონე ჩემს მამულში”, მერე გადამეტებულად მეჩვენა ბლოგისთვის. ილიას სიტყვების წასამძღვარებლად უფრო სერიოზული მუშაობა მომიწევს მომავალში.